Archiwum

Obecnie panuje powszechnie przekonanie, że założenia pierwszego kognitywizmu w językoznawstwie powinny być całkowicie zastąpione przez paradygmat ucieleśnienia. Jednak choć panuje powszechna zgoda, że kwestia ugruntowania pojęć konkretnych jest dobrze wyjaśniona w ramach teorii ucieleśnionego języka (Lakoff, Johnson), pojawia się poważny problem w przypadku prób wyjaśnienia mechanizmu wyłaniania się pojęć abstrakcyjnych (ungrounding problem, Dove 2016). W niniejszym artykule staram się wykazać, że prawdziwym problemem przed jakim stoją teorie ucieleśnienia, nie jest to, w jaki sposób myślenie abstrakcyjne jest ucieleśnione (Lakoff, Barsalou), lecz jak ucieleśnione poznanie może stać się abstrakcyjne. Jest to tak zwany „ungrounding problem”, który rozbija się na trzy pomniejsze kwestie: problem generalizacji, problem elastyczności oraz problem od-cieleśnienia. Jak twierdzę, dopiero przyjęcie stanowiska pośredniego pomiędzy teoriami ucieleśnienia a teoriami dystrybutywnymi pozwoli na sformułowanie satysfakcjonującego rozwiązania. Poniższy artykuł stanowi przybliżenie jednego z takich stanowisk pośrednich, jakim jest teoria ucieleśnionego i od-cieleśnionego poznania Guy’a Dove’a.

Słowa kluczowe: językoznawstwo kognitywne, ucieleśniony język, ucieleśnone poznanie, Barsalou, Dove, od-cieleśnione poznanie

Celem dociekań jest ukazanie zachowań i stosunków międzyludzkich utrwalonych w slangu młodzieżowym języka polskiego. W utrwaleniu jednostek wielowyrazowych zarysowuje się: płaszczyzna ułożeń i odniesień między ludźmi wynikających z uwarunkowań życia społecznego; sfera zachowań międzyludzkich odzwierciedlająca postawy wobec innych osób oraz tego przejawy; domena działania i wpływu w społecznych interakcjach międzyludzkich ujawniająca zachowania werbalne. Rozważania w zakresie uwzględnianego slangu ukazują rzeczywiste przejawy odniesień i zależności w społecznym współżyciu ludzi, odsłaniają postawy oraz zachowania społeczne w wyrażanych sądach, unaoczniają spektrum zachowań werbalnych.

Słowa kluczowe: zachowania i stosunki międzyludzkie, jednostki wielowyrazowe, slang młodzieżowy

Artykuł dotyczy zagadnień podstandardowej leksykografii, a w szczególności żargonu. Przedstawiliśmy główne problemy, jakie napotyka autor słownika przy znalezieniu odpowiednika do jednostki żargonowej. W pierwszej części przedstawiono główne metody przekładu neologizmów frazeologicznych na inny język. Druga część artykułu zawiera informacje o historii leksykografii żargonu. Część trzecia zawiera niewielką część  zebranego materiału do słownika tłumaczeniowego.

Słowa kluczowe: substandard, żargon, frazeologia, dwujęzyczna leksykografia, język polski, język rosyjski

Artykuł dotyczy germanizmów we współczesnej gwarze miejskiej Poznania. Celem opracowania jest wskazanie wpływu struktur języka niemieckiego na leksykę, składnię i frazeologię gwary poznańskiej. Germanizmy występujące w leksyce rozpatrzono w kontekście kształtowania się polszczyzny poznańskiej (dialektyzmy, archaizmy, regionalizmy) oraz w ujęciu chronologicznym, opierając się na badaniach Bogdana Walczaka (trzy warstwy chronologiczne germanizmów)[1]. W zakresie składni odniesiono się do niemieckich konstrukcji gramatycznych, które przeniesione zostały do gwary poznańskiej. Podział zapożyczeń w obszarze frazeologizmów poznańskich oparto na schemacie przyjętym przez badaczy, wyróżniając niemieckie kalki frazeologiczne (wyrażenia i zwroty) oraz kalki niemieckich idiomów.

Zebrane materiały wykazały duży wpływ języka niemieckiego na przedstawione płaszczyzny organizacji języka gwary poznańskiej oraz silne zakorzenienie badanych struktur w polszczyźnie poznaniaków.

Słowa kluczowe: germanizmy, gwara poznańska, interferencja, zapożyczenia niemieckie w leksyce, składni i frazeologii gwary miejskiej Poznania

Tekst dotyczy, wydanej przed dwoma laty, książki Jakuba Banasiaka. W książce Jakub Banasiak opisuje interesujące dla bułgarystów, i slawistów w ogóle, procesy nominalizacyjne w określonych zdaniach wyrażających relację przyczynowo-skutkową. Poza prezentowanymi  w monografii przykładami oraz ich omówieniem, warte uwagi są rozważania teoretyczne, będące niejako przypomnieniem i wprowadzeniem do części praktycznej.

Słowa kluczowe: relacja przyczynowo-skutkowa, język polski, język bułgarski, semantyka, składnia, struktura predykatowo-argumentowa, nominalizacja, gramatyka konfrontatywna

Celem tego artykułu jest porównanie rozwoju słownictwa związanego z rodziną w języku polskim i hispano-romańskim na tle łacińskim. Analiza porównawcza dotyczy nazw wujka/ciotki, szwagra/szwagierki i kuzynów Autorka próbuje wytłumaczyć zmiany leksykalne zmianami społecznymi, które miały miejsce na przełomie wieków.

Słowa kluczowe: etymologia, etnologia komparatywna, zmiany leksykalne, rodzina

Interdyscyplinarność logopedii i czerpanie wiedzy z osiągnięć medycyny, językoznawstwa, psychologii i pedagogiki pozwala spojrzeć na składnię – przedmiot zainteresowania językoznawstwa i logopedii – z nowej, neurosyntaktycznej i neurostrukturalnej perspektywy. W ujęciu tradycyjnym składnia, jako element składowy kompetencji językowej, a więc bytu mentalnego, jest podsystemem języka pozwalającym na łączenie mniejszych elementów w ciągi, którymi rządzą określone reguły gramatyczne. Metodyka terapii logopedycznej dostarcza terapeutom strategii, za pomocą których mogą oni programować i odbudowywać kompetencję składniową. Na kanwie badań neurostrukturalnych możliwe stało się wyróżnienie niektórych obszarów mózgu, które odpowiedzialne są za przetwarzanie składni, co implikuje zupełnie nowe podejście terapeutyczne w nauce o zaburzeniach mowy.

Słowa kluczowe: składnia, neurosyntaktyka, programowanie języka, terapia logopedyczna, zaburzenia mowy.

Celem naszego tekstu jest pokazanie potencjalnych korzyści płynących z rozwijania umiejętności badawczych nauczycieli w ogóle i nauczycieli języków w szczególności. Sądzimy, że nauczyciele, którzy nabyli umiejętności badawcze są w stanie efektywnie czerpać z badań empirycznych przy podejmowaniu decyzji w klasie, co może zoptymalizować korzyści uczniów. Podkreślamy fakt, że odwołując się do swojego doświadczenia zawodowego, nauczyciele mogą również pełnić rolę aktywnych badaczy dzielących się swoimi obserwacjami i weryfikujących skuteczność poszczególnych technik nauczania lub działań w różnych kontekstach i dla indywidualnych potrzeb edukacyjnych. Próbując wyjaśnić podstawowe nieporozumienia, dostrzegamy potrzebę praktyki nauczania wspieranej badaniami empirycznymi, która wywodzi się z podejścia “opartego na dowodach”, popularnego w medycynie, psychologii i psychoterapii. W ostatniej części tekstu, pokazujemy przydatność różnych metod badań empirycznych do odpowiedzi na różnego rodzaju pytania badawcze, podając jednocześnie przykłady wysokiej jakości badań z zakresu edukacji językowej. Podsumowując, apelujemy o ściślejszą współpracę i dwukierunkową wymianę know-how między nauczycielami a naukowcami.

Słowa kluczowe: umiejętność prowadzenia badań, praktyka nauczania wspierana badaniami empirycznymi, praktyka oparta na dowodach, badania skuteczności w edukacji, nauczyciele języków, kształcenie językowe

Artykuł dotyczy specyfiki nauczania języków słowiańskich wśród Słowian na przykładzie języka rosyjskiego i polskiego odpowiednio wśród polskojęzycznych i rosyjskojęzycznych uczących się. W tekście przytoczono definicje pojęć kluczowych w kontekście badanego problemu (m. in. interferencji językowej, języków blisko spokrewnionych). Cel artykułu to przedstawienie, wyjaśnienie, charakterystyka i klasyfikacja wybranych mechanizmów powstawania błędów popełnianych przez uczniów podczas opanowywania języka obcego, będących konsekwencją interferencji językowej. Badanie eksperymentalne przeprowadzone z udziałem 60 respondentów (30 Polaków uczących się języka rosyjskiego i 30 osób rosyjskojęzycznych uczących się języka polskiego) dowiodło, że wiele struktur języka ojczystego spowalnia skuteczne opanowanie innego języka słowiańskiego przez Słowian. Zbadano przejawy interferencji językowej na poziomie morfologicznym i składniowym. Zaproponowana metoda, swoista „lustrzana” interpretacja problemu, może być zastosowana przy porównywaniu innych par języków słowiańskich w nurcie glottodydaktyki.

Słowa kluczowe: interferencja językowa, języki pokrewne, nauczanie języka rosyjskiego jako języka obcego, język polski, nawyk językowy, błąd mowy, badania eksperymentalne

Tematem niniejszego artykułu jest pokazanie możliwości wykorzystania rożnych wirtualnych aplikacji celem utrzymania zaangażowania studentów w żmudny proces zdobywania wiedzy w systemie edukacji zdalnej.

Wspomina się w nim o takich metodach pracy jak projekty czy grywalizacja pokazując jednocześnie jakie konkretnie narzędzia i w jaki sposób można w ich kontekście zastosować. W dalszej części tekstu przedstawiono sposoby tworzenia interaktywnych karty pracy wraz z wynikami badań nt. zastosowania aplikacji BookWidgets do oceniania.

Przykład zaplanowanego w oparciu o metody aktywizujące webinarium z tłumaczeń ustnych, jakie przeprowadzane były przez autorkę artykułu w AHE w Łodzi w roku akademickim 2019/2020 stanowi kolejną część artykułu, który zakończono zachęceniem nauczycieli akademickich i nauczycielki akademickie do sięgania po bogate źródło możliwości przekazywania, powtarzania i utrwalania wiedzy jakim jest Internet.

Słowa kluczowe: nauczanie na odległość, edukacja zdalna, aplikacja, nauczanie aktywizujące

Poniższa praca przedstawia dokładną analizę teoretyczną oraz badania mające na celu zweryfikowanie możliwości rozwoju umiejętności komunikacyjnych w języku angielskim u uczniów posiadających zaburzenia w spektrum autyzmu. W pierwszej części, autor prezentuje informacje dotyczące opisywanego zaburzenia, a także związek między dogłębnym zrozumieniem autyzmu, zastosowaniem odpowiedniej terapii, włączeniem konkretnych metod nauczania, a efektywnym nauczaniem umiejętności komunikacji.  Jak pokazuje literatura, rozwijanie kompetencji językowych może mieć również walory terapeutyczne, co więcej, zastosowanie odpowiednich technik nauczania, powoduje znaczną poprawę zdolności komunikacji w języku angielskim u dzieci autystycznych. Dlatego też, w kolejnej części pracy, przedstawiono wyniki pracy autora z uczennicą cierpiącą na Zespół Aspergera, a na koniec ukazane zostają wnioski wyciągnięte w wyniku badania.

Słowa kluczowe: SPE, spektrum autyzmu, nauczanie/uczenie się języka angielskiego, metody interaktywne, zespół Aspergera, rodzice dzieci autystycznych, teoria MI

W artykule przeprowadzono analizę wyborów translatorskich i błędów językowych, które pojawiły się w pracach pisemnych i wypowiedziach studentów germanistyki. Autor dzieli się z czytelnikiem spostrzeżeniami językoznawczo-glottodydaktycznymi, dotyczącymi interferencji, kalki językowej czy wyborów translatorskich w procesie akwizycji języka i przekładu.

Słowa kluczowe: wybory translatorskie, analiza błędu językowego, interferencja językowa.

Celem artykułu jest zaprezentowanie rozwiązań dydaktycznych, które zostały zastosowane na zajęciach z języka specjalistycznego prowadzonych w trybie zdalnym. Przedmiotem rozważań jest zbadanie, na ile wyżej wspomniane rozwiązania pozwoliły studentom na lepsze przyswojenie treści omawianych na zajęciach.

Badania przeprowadzone w latach 2019/2020 i 2020/2021 w Instytucie Romanistyki Uniwersytetu Warszawskiego wykazały, że kurs języka francuskiego dla dyplomatów przeprowadzony zdalnie został lepiej oceniony przez studentów niż ten sam kurs odbywający się stacjonarnie. Analiza danych potwierdziła założenie badawcze, że przejście od nauczania stacjonarnego do nauczania cyfrowego dało wykładowcom nowe narzędzia pracy i skłoniło ich do sięgnięcia po mniej powszechnie dotąd stosowane praktyki, które przyczyniły się do wzbogacenia procesu dydaktycznego.

Rezygnacja z lekcji w trybie stacjonarnym skłoniła nauczycieli do poszukiwania i opracowywania oryginalnych rozwiązań, wykraczających poza dotychczasowe ograniczenia formalne. Wydaje się, że skuteczność niektórych metod zastosowanych podczas pandemii włączy je na stałe do repertuaru środków glottodydaktycznych i może stać się przyczynkiem do dyskusji nad rozwojem zdalnej edukacji językowej.

Słowa kluczowe: nauczanie języków obcych podczas pandemii, język specjalistyczny, dydaktyka języków obcych, nowe technologie, nauczanie zdalne